Aan de leden van de vaste Kamercommissie Justitie Aan de ICT-woordvoerders van de fracties Open brief namens 31 deskundigen op het gebied van technologie en auteursrecht (2 pagina's plus ondertekeningen) Woensdag 9 oktober 2002 Naar aanleiding van het wetsvoorstel Uitvoering Richtlijn Auteursrecht (Kamerstuk 28 482) willen ondergetekenden graag uw bijzondere aandacht vragen voor de voorgestelde artikelen I.29a, II.19 en III.5a. Wij zien hierin twee mogelijke bedreigingen, enerzijds voor gebruiksrechten van consumenten en anderzijds voor (wetenschappelijk) onderzoek naar beveiliging. Met het wetsvoorstel ter uitvoering van de Europese Auteursrichtlijn (2001/29/EG) wordt de Nederlandse Auteurswet uit 1912 aangepast aan het digitale tijdperk. Daarbij worden bestaande beperkingen op het auteursrecht, zoals het recht op een thuiskopie, uitgewerkt voor het digitale tijdperk, maar worden ook nieuwe excepties toegevoegd, zoals het recht op parodie. Het wetsvoorstel streeft naar een zorgvuldige afweging tussen de verschillende belangen. Dat is in veel opzichten goed gelukt, behalve op het punt van (het doorbreken van) technische voorzieningen. De voorgestelde artikelen over technische voorzieningen leggen teveel de nadruk op de belangen van rechthebbenden, zonder dat dit noodzakelijk is voor een juiste implementatie van de Richtlijn. Gebruiksrechten van consumenten dreigen daardoor in de praktijk onnodig te worden ingeperkt. Daarnaast leidt het ontbreken van voorzieningen voor onderzoek naar beveiliging en versleuteling tot een forse belemmering van innovatief onderzoek. Juist in het licht van de kwetsbaarheid van netwerken en informatietechnologie is daaraan in toenemende mate behoefte. GEBRUIKSRECHTEN VAN CONSUMENTEN Ingevolge de huidige regelingen op auteursrechtelijk gebied staat het een consument vrij om een gekocht werk af te spelen op een apparaat van zijn/haar eigen keuze (bijvoorbeeld het afspelen van een DVD op een Sony of Philips DVD speler, of op een computer met Microsoft Windows, een Mac of een computer met Linux). Ook kan de consument het werk in een meer handzame vorm opslaan (bijvoorbeeld een thuiskopie in mp3-formaat voor een mobiele MP3- speler). Tenslotte is het zonder meer toegestaan om een gekocht werk uit te lenen of te verkopen aan een derde. In de praktijk worden deze rechten ondergraven door de rechten die auteursrechthebbenden zijn toegekend via de bovengenoemde artikelen om hun werken technisch te beveiligen, ook als daarbij gebruiksrechten niet meer uitgeoefend kunnen worden. Immers, in deze artikelen wordt het verbod op het doorbreken van technische voorzieningen niet beperkt tot handelingen die in strijd zijn met het auteursrecht, maar strekt het zich uit tot elke vorm van gebruik van auteursrechtelijk beschermde werken. De Consumentenbond wees er in april van dit jaar al op hoe onterecht het is dat nieuwe CD's met kopieerbeveiliging van bijvoorbeeld Sony en Universal niet meer afgespeeld kunnen worden op CD-spelers die in computers zijn ingebouwd. De ongelukkige bezitter van een iMac ziet zijn machine na het opstarten van de CD "A Day Has Come" van Celine Dion niet alleen volledig vastlopen, maar moet zich zelfs bij een professionele reparateur vervoegen om de CD-lade open te laten breken en de CD te laten verwijderen. Een tweede belangrijk bezwaar richt zich op het feit dat het huidige wetsvoorstel als consequentie heeft dat werken die formeel in het publieke domein thuishoren, bijvoorbeeld doordat de wettelijke beschermingsduur van het auteursrecht is verstreken, via technische beschermings-maatregelen toch ontoegankelijk gemaakt worden voor het publiek. Ondergetekenden pleiten er dan ook voor om te voorzien in een regeling waarbij de bescherming in dergelijke gevallen per direct komt te vervallen. INNOVATIEF ONDERZOEK NAAR CRYPTOGRAFIE EN SECURITY Nederland heeft internationaal een toonaangevende positie in het (wetenschappelijk) onderzoek naar cryptografie en security. Het belang van dit type onderzoek neemt alleen maar toe naarmate in onze huidige informatie-maatschappij de afhankelijkheid toeneemt van de betrouwbaarheid en beveiliging van netwerken en systemen. Het onderzoek is daarmee ook voor rechthebbenden van groot belang, daar hiermee vastgesteld kan worden in hoeverre de technische voorzieningen die zij gebruiken het beoogde effect hebben. De voorgestelde artikelen dreigen publicatie van dergelijk onderzoek onrechtmatig te verklaren, terwijl die publicatie nu juist een essentieel onderdeel vormt van het wetenschappelijk discours. Een concreet voorbeeld is het onderzoek van de Nederlandse cryptografie-deskundige Niels Ferguson naar de zwakheden van de HDCP encryptie van video signalen. Hij heeft zijn onderzoeksresultaten niet in het Engels gepubliceerd uit angst voor vervolging in de Verenigde Staten op grond van de Digital Millenium Copyright Act, maar zou volgens dit wetsvoorstel mogelijk ook zijn uitingsvrijheid in Nederland verliezen. Ondergetekenden roepen u daarom op om 1) garanties te scheppen dat werken in het publieke domein openlijk en vrijelijk toegankelijk zullen blijven en 2) een expliciete vrijwaring te creëren in het wetsvoorstel van consumenten- en onderzoeksrechten, conform overweging 48 van de Richtlijn: Een dergelijke rechtsbescherming moet in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel en mag niet leiden tot een verbod van inrichtingen of activiteiten die een ander commercieel doel of nut hebben dan het omzeilen van de technische beveiliging. Deze bescherming mag met name het onderzoek op het gebied van de cryptografie niet hinderen.=94 (cursivering van ondergetekenden) Uiteraard zijn wij gaarne bereid tot een nadere toelichting. Voor meer informatie kunt u ons bereiken via contactpersoon Erik Huizer, hoogleraar Internet toepassingen aan de Universiteit Twente, e-mail adres huizer@cs.utwente.nl, of per telefoon via 035- 6774857. Hoogachtend, Chr. Alberdingk Thijm SOLV advocaten, gespecialiseerd in auteursrecht Jos Alsters NLUUG, Nederlandse Unix Gebruikers Groep Peter Apers Universiteit Twente, Wetenschappelijk Directeur CTIT Jeroen Baten VOSN, Vereniging Open Source Nederland Walter Belgers NLUUG, Nederlandse Unix Gebruikers Groep Herbert Bos Rijksuniversiteit Leiden, LIACS Andries Brouwer Technische Universiteit Eindhoven, Wiskunde & Informatica Wouter Diephuis NLIP, vereniging Nederlandse Internetproviders Niels Ferguson onafhankelijk cryptografie consultant Matto Fransen NLLGG, Nederlandse Linux Gebruikers Groep Joost Helberg VOSN, Vereniging Open Source Nederland Jaap-Henk Hoepman Kath. Universiteit Nijmegen, Informatica & Informatiekunde Erik Huizer Universiteit Twente, Hoogleraar Internet Toepassingen Pieter Hulshoff VOSN, Vereniging Open Source Nederland Joost Jansen NGN, Netwerk Gebruikersgroep Nederland Jean-Paul Linnartz Cryptografie-deskundige werkzaam bij Philips Research Maurijn Keulen EPN Platform voor de informatiesamenleving Kamiel Koelman Juridisch onderzoeker auteursrecht Bert-Jaap Koops Universiteit Tilburg, Juridische faculteit Hans Leemans NLIP, vereniging Nederlandse Internetproviders Wilma Mossink Open Universiteit Nederland Sjoera Nas XS4ALL Internet Hans Paijmans Universiteit van Tilburg, Faculteit der Letteren Doke Pelleboer XS4ALL Internet Wouter Teepe Universiteit Groningen, afd. Kunstmatige Intelligentie Gerard Tel Universiteit Utrecht, Informatica Machiel van der Velde Consumentenbond Peter van der Wel EPN Platform voor de informatiesamenleving Luuk van Dijk VOSN, Vereniging Open Source Nederland Nol Verhagen Universiteitsbibliotheek Amsterdam, FOBID Maurice Wessling BOF, Bits of Freedom