Τι ωραία που είναι η αγάπη μου
με το καθημερινό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραί - α
Κοπέλες του Άουσβιτς, του Νταχάου κοπέλες
μην είδατε την αγάπη μου
μην είδατε την αγάπη μου
μην είδατε την αγά - πη μου
«Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι
δεν είχε πια το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά»
Τι ωραία που είναι η αγάπη μου
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδερφού της τα φιλιά
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κοπέλες του Μαουτχάουζεν, κοπέλες του Μπέλσεν
μην είδατε την αγάπη μου
μην είδατε την αγάπη μου
μην είδατε την αγάπη μου
«Την είδαμε σε παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι
με κίτρινο άστρο στην καρδιά»
Τι ωραία που είναι η αγάπη μου
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδερφού της τα φιλιά
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Εκεί στη σκάλα την πλατειά στη σκάλα των δακρύων
στο Βίνερ γκράμπεν το βαθύ το λατομείο των θρήνων
Εβραίοι κι αντάρτες περπατούν Εβραίοι κι αντάρτες πέφτουν
Βράχο στην πλάτη κουβαλούν βράχο σταυρό θανάτου
Εκεί ο Αντώνης στη φωνή φωνή, φωνή ακούει
ω καμαράντ, ω καμαράντ βόηθα ν' ανέβω τη σκάλα
Μα κει στη σκάλα την πλατειά και των δακρύων τη σκάλα
τέτοια βοήθεια είναι βρισιά τέτοια σπλαχνιά κατάρα
Ο Εβραίος πέφτει στο σκαλί και κοκκινίζει η σκάλα
και συ λεβέντη μου έλα δω βράχο διπλό κουβάλα
Παίρνω διπλό παίρνω τριπλό μένα με λεν Αντώνη
κι αν είσαι άντρας έλα εδώ στο μαρμαρένιο αλώνι
Ο Γιάννος Μπερ απ’ το βοριά το σύρμα δεν αντέχει
Κάνει καρδιά, κάνει φτερά
μες στα χωριά του κάμπου τρέχει
μες στα χωριά του κάμπου τρέχει
Δώσ’ μου κυρά λίγο ψωμί και ρούχα για ν’ αλλάξω
Δρόμο να κάνω έχω πολύ
πάνω από λίμνες να πετάξω
πάνω από λίμνες να πετάξω
Όπου σταθεί κι όπου βρεθεί τρόμος και φόβος πέφτει
και μια φωνή, φρικτή φωνή
κρυφτείτε, κρυφτείτε απ’ το δραπέτη
κρυφτείτε, κρυφτείτε απ’ το δραπέτη
Φονιάς δεν είμαι, χριστιανοί, θεριό για να σάς φάω
Έφυγα από τη φυλακή
στο σπίτι, στο σπίτι μου να πάω
στο σπίτι, στο σπίτι μου να πάω
Αχ, τι θανάσιμη ερημιά στου Μπέρτολντ Μπρεχτ τη χώρα
Δίνουν το Γιάννο στους Ες-Ες
Για κρέμασμα τον πάνε τώρα
Για κρέμασμα τον πάνε τώρα
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
αμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
Χαρά του κόσμου έλα στην πύλη
ν' αγκαλιαστούμε μες στο δρόμο
να φιληθούμε στην πλατεία
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
Στο λατομείο ν' αγαπηθούμε
στις κάμαρες των αερίων
στη σκάλα, στα πολυβολεία
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
Έρωτα μες στο μεσημέρι
σ' όλα τα μέρη του θανάτου
ώσπου ν' αφανιστεί η σκιά του
Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
άμα τελειώσει ο πόλεμος μη με ξεχάσεις
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία
Mikis Theodorakis: MAUTHAUSEN
Auf einen Text von Jakovos Kambanellis.
Aus dem Griechischen von Helmut Schwäbl,
ergänzt und für Gesang eingerichtet durch Winfried Radeke
Ihr Mädchen von Auschwitz und von Dachau, ihr Mädchen
Habt ihr gesehen die Geliebte mein?
Wir sahen sie auf einer weiten Reise
Ihr Kleid trug sie nicht mehr
Und auch kein Kämmchen im Haar.
O wie schön ist doch meine Geliebte
Verwöhnt von ihrer Mutter
Verwöhnt von den Küssen ihres Bruders!
Und keiner hat es je gesehn, dass sie so schön ist.
Ihr Mädchen von Mauthausen, ihr Mädchen von Belsen
Habt ihr gesehen die Geliebte mein?
Wir sahen sie auf einem eiskalten Platze
Und mit einer Nummer auf dem weißen Arme
Und einem gelben Stern auf ihrem Herzen.
O wie schön ist doch meine Geliebte
Verwöhnt von ihrer Mutter
Verwöhnt von den Küssen ihres Bruders!
Und keiner hat es je gesehn, dass sie so schön ist.
Laufen Juden und Partisanen
Und fallen Juden und Partisanen
Felsbrocken schleppend auf den Schultern
Felsbrocken, Zeichen des Todes.
Und dort hört Antonis eine Stimme
Und diese Stimme ruft:
“Ach, Kamerad, ach, Kamerad
Hilf mir, die Treppe zu steigen!”
Doch dort auf dieser breiten Treppe
Dort auf der Treppe der Tränen
Ist solche Hilfe nur Verwünschung
Fluch ist dort jegliches Mitleid.
Der Jude, er fällt dort auf der Treppe
Blutrot färbt sich die Treppe.
“Du, kräftiger Kerl, so komm doch her
Trag’ du die doppelte Last.”
“Ich nehme zwei, ich nehme drei
Ich bin es doch, bin Antonis
Ich sage dir: wenn du ein Mann bist
Komm auf den marmornen Dreschplatz.”
“Gib mir Frau, ein wenig Brot
Und Kleider auch zum Wechseln
Ich habe einen langen Weg vor mir
Weit über Seen muss ich fliegen.”
Dort, wo mir folgt auf Schritt und Tritt
Die Furcht entdeckt zu werden
Da! eine Stimme, eine grausame Stimme:
“Versteckt euch vor dem Flüchtenden!”
“Ich bin kein Mörder, Christen, hört
Keine Bestie, die euch verschlingt
Ich bin entflohn aus dem Gefängnis
Um nach Hause zu kommen.”
Ein tödliches Schweigen, Stille
zieht nun über das Land von Bertolt Brecht dahin.
Ach Jannos, der euch nichts getan, übergibt man der SS:
Zum Galgen führen sie ihn jetzt.
Komm’ an das Tor, du meine Freude
Dass wir auf dem Platz uns umarmen
Dass auf der Straße wir uns küssen.
Du Mädchen mit den verweinten Augen
Du Mädchen mit den eiskalten Händen
Wenn dann der Krieg vorbei, darfst du mich nicht vergessen.
Dass wir uns lieben dort in dem Steinbruch
Und dort, wo die Gaskammern stehen
Und an der Treppe, auf dem Wachturm.
Du Mädchen mit den verweinten Augen
Du Mädchen mit den eiskalten Händen
Wenn dann der Krieg vorbei, darfst du mich nicht vergessen.
Die Liebe dort, am hellichten Tage
Und an allen Plätzen des Todes
Und so lang, bis die Schatten schwinden.
MAUTHAUSEN - Poesie di Iakobos Kampanelis
Ciclo di quattro canzoni composte da Theodorakis su versi del
poeta I. Kampanelis, che deportato a Mauthausen dove rimase per ben quattro
anni, si ispirò ad episodi e personaggi reali.
L’abbiamo vista in quel lungo viaggio
ma senza il suo vestito bianco
né il fiore rosso tra i capelli.
Era bello e dolce il mio amore
coi suoi capelli lunghi e neri cresciuti tra le mie carezze.
Nessuno può sapere quanto fosse bella!
Ragazze di Mauthausen, ragazze di Belsen, avete visto il mio amore?
L’abbiamo vista in uno spiazzo nudo,
un numero marchiato sulla mano
e una stella gialla sopra il cuore.
Era bello e dolce il mio amore
coi suoi capelli lunghi e neri cresciuti tra le mie carezze.
Nessuno può sapere quanto fosse bella!
Là, Antonis una voce un grido ascolta:
“ O Kammarat, o Kammarat aiutami a salire la scala “.
Ma là sulla grande scala, la scala dei pianti
aiutare è un insulto, rifiutare una maledizione.
L’ebreo cade sulla scala, e la scala si tinge di rosso.
“ Tu mio prode, vieni qui e doppio peso porta!
Ne porto due, ne porto tre, io mi chiamo Antonis,
se sei un uomo vieni qui, raccogli la mia sfida!
Ragazza mia dagli occhi spaventati,
ragazza mia dalle mani infreddolite,
quando finirà la guerra non dimenticarmi.
Faremo l’amore nella cava, nelle camere a gas,
davanti alle mitragliatrici, sulla scala.
Ragazza mia dagli occhi spaventati,
ragazza mia dalle mani infreddolite,
quando finirà la guerra non dimenticarmi.
Faremo l’amore a mezzogiorno,
in tutti i luoghi della morte
finchè anche l’ombra ne venga cancellata.
Ragazza mia dagli occhi spaventati,
ragazza mia dalle mani infreddolite,
quando finirà la guerra non dimenticarmi!
MAUTHAUSEN - Poèmes de Iakovos Kambanellis
Traduction Gérard Pierrat
Nous l'avons vue, dans un lointain voyage
Elle ne portait plus sa robe
Ni de peigne dans ses cheveux.
Qu'elle est belle, mon amour
Choyée par sa mère
et les baisers de son frère.
Personne ne le savait, qu'elle était aussi belle.
Jeunes filles de Mauthausen,
Jeunes filles de Belsen,
N'avez-vous pas vu mon amour?
Nous l'avons vue sur la place gelée,
Un numéro dans sa main blanche
et une étoile jaune sur le cœur.
C'est alors qu'Andonis entend la voix.
La voix:
«Oh! camarade, oh! camarade,
«Aide-moi à monter l'escalier.»
Mais là dans le grand escalier,
L'escalier des larmes,
Toute aide est une insulte,
Toute compassion, une malédiction.
Le juif tombe sur la marche
Et l'escalier devient rouge
«Et toi mon gars, viens par ici
«Prends un deuxième rocher».
J'en prends un, j'en prends deux
Moi je m'appelle Andonis
Et si tu es un homme, viens donc ici
Sur l'aire de marbre.
Donne, donne, dame, un peu de pain
et des vêtements pour me changer.
J'ai un long chemin à faire
et des lacs à survoler.
Où qu'il passe et où qu'il s'arrête
S'abattent la peur, la terreur
et une voix, une voix terrible:
«Cachez-vous du fuyard».
Chrétiens, je ne suis pas assassin
Ni fauve pour vous manger.
Je me suis enfui de prison
Pour rentrer chez moi.
Ah !. quelle solitude de mort
Dans ce pays de Bertolt Brecht!
Yannos est livré aux SS
Maintenant c'est pour le tuer qu'ils l'emmènent...
Joie du monde, viens à la porte
Pour que nous nous embrassions sur la route,
Que nous nous enlacions sur la place,
Que nous nous aimions dans la carrière,
Dans les chambres à gaz,
Dans l'escalier, les miradors,
L'amour en plein midi
Dans tous les coins de la mort
Jusqu'à ce que disparaisse son ombre.
MAUTHAUSEN - Poems by Iakovos Kambanellis
My love, how beautiful she is.
Fondled by her mother
And the kisses of her brother
Nobody knew how beautiful she was
Young girls of Mauthausen,
Young girls of Belsen,
Have you seen my love?
We saw her in the frozen square
A number in her white hand
And a yellow star on her heart.
It's there that Andonis hears a voice.
The voice
"Oh comrade, oh, comrade.
Help me climb the stairs."
But there, on the great staircase.
On the staircase of tears.
Help is an insult.
Compassion is a curse.
The Jew falls on the stair,
And the staircase turns red
"And you, my boy, you, come this way
Get hold of a second rock."
I lift two rocks.
I lift three rocks.
Me, my name is Andonis.
And if you are a man, well then, come here
On this marble threshing-floor.
Good lady, give me a piece of bread.
Give me some clothes to change.
l have to go on a long journey.
And over lakes to fly.
Wherever he goes, wherever he stops
Terror and fear beat their wings,
And a terrible voice is heard.
"Hide from the fugitive."
Christians, I am no murderer.
No wild animal to eat you
I have escaped from prison
To go back to my home.
Ah! What solitude of death
In this country of Bertolt Brecht!
Yannos is handed over to the SS
They take him now for execution.
Joy of the world. come to the gate
So that we could embrace in the street.
So that we could kiss in the square.
So that we could make love in the quarry.
In the gas chambers,
On the staircase, in the observation post.
Love in the middle of noon
In all the corners of death
Till its shadow will be no more.
MAUTHAUSEN LIEDEREN - Vertaling Lennart Nijgh
Ik heb hem lief, maar niemand weet dat hij mijn liefste is,
Ik heb hem lief, maar niemand weet dat hij mijn liefste is,
Ik heb hem lief maar er is niemand die dit weet.
Ik heb hem lief.
O meisjes van Auschwitz, oh meisjes van Dachau,
Vertel me toch waar m’n liefste is,
Vertel me toch, waar m’n liefste is,
Vertel me toch, waar hij is.
Ik heb hem lief.
We hebben hem vandaag voorbij zien komen.
Van waar hij kwam kan hij nog dromen
Maar niemand weet waarheen hij gaan zal.
O, mijn liefde die alles verwarmen kan.
Zoals zijn hoofd rust in mijn linkerhand.
Zoals zijn rechter mij omarmen kan.
Ik heb hem lief, maar niemand weet dat hij mijn liefste is,
Ik heb hem lief, maar niemand weet dat hij mijn liefste is,
Ik heb hem lief maar er is niemand die dit weet.
Ik heb hem lief.
O meisjes van Mauthausen, oh meisjes van Belsen,
Vertel me toch waar m’n liefste is,
Vertel me toch, waar m’n liefste is,
Vertel me toch, waar hij is.
Ik heb hem lief.
We hebben hem een gele ster zien dragen.
Hij kreeg hier geen antwoord op zijn vragen.
En nooit zal hij hier een antwoord krijgen.
O, mijn liefde die alles verwarmen kan.
Zoals zijn hoofd rust in mijn linkerhand.
Zoals zijn rechter mij omarmen kan.
Ik heb hem lief, maar niemand weet dat hij mijn liefste is,
Ik heb hem lief, maar niemand weet dat hij mijn liefste is,
Ik heb hem lief maar er is niemand die dit weet.
Ik heb hem lief.
Ze dragen de stenen op hun rug
De stenen waaraan ze bezwijken.
Uit deze hel keert niemand terug,
De levenden zijn hier al lijken.
Hier hoorde Antonis toen een stem
Waarop niemand antwoord kon geven.
O kameraad, oh kameraad,
Help mij hieruit ik wil leven.
Maar hier in de diepte van de mijn
Mag niemand om menselijkheid vragen.
Want medelijden wordt hier pijn,
Zwaarder dan steen om te dragen.
De Jood is gevallen in de mijn
en lag waar zovelen reeds lagen.
Antonis heeft zijn stem gehoord
En het dubbel gewicht toen gedragen.
Antonis is mijn naam ik draag
De last van degenen die vallen
Als je een man bent, kom omlaag
En draag deze last met ons allen.
Geef mij toch brood want het is ver.
En ver zal ik nog moeten gaan.
Over het strand, bergen en land
Zo vlucht ik verder, want ik wil zo graag naar huis
Zo vlucht ik verder, want ik wil zo graag naar huis.
O Christen mensen, hoort mij aan.
Gelooft, ik ben geen moordenaar.
Weest niet beducht, ik ben gevlucht
Omdat, omdat ik nimmer mensen doden kon,
Omdat, omdat ik nimmer mensen doden kon.
Altijd wordt op hem gejaagd.
Altijd vindt hij schrik en vrees.
Waar hij ook gaat, overal haat.
O mensen, hoedt u voor de man, hij is gevlucht.
O mensen, hoedt u voor de man, hij is ontvlucht.
O, nooit was iemand zo alleen.
Alleen in het land van Bertolt Brecht.
Hij geeft het op, hem wacht de strop.
Ook nu, ook nu heeft de SS het laatste woord.
Ook nu, ook nu heeft de SS het laatste woord.
O liefste als je terug zult komen, kus me
O liefste zal ik bij je komen, draag me
Als deze oorlog ooit nog eindigt, oh mijn liefste
Als deze oorlog ooit nog eindigt, oh mijn liefste
Laat ons beminnen in de mijnen
En laat ons dansen door de kampen
Laat ons gaan slapen op het slagveld
O liefste als je terug zult komen, kus me
O liefste zal ik bij je komen, draag me
Als deze oorlog ooit nog eindigt, oh mijn liefste
Als deze oorlog ooit nog eindigt, oh mijn liefste
Laat heel de wereld dan ons bed zijn
Laat ons beminnen in het zonlicht
Totdat de doden zijn verdwenen.